1 - مقدّمه - 27/6/78

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی

صفحه کاربران ویژه - خروج
مرتب سازی بر اساس
 

1 - مقدّمه - 27/6/78

بحثى که به آن خواهیم پرداخت، بحث نکاح و ملحقات آن است که شدیداً محل ابتلاست و مسائل مستحدثه فراوانى در عصر و زمان ما دارد. متن مورد نظر «تحریرالوسیله» که در اصل «وسیلة النّجاة» مرحوم آقا سید ابوالحسن اصفهانى(ره) است. مرحوم امام(ره) این کتاب را مورد توجّه قرار داده و اضافاتى به آن افزوده و نظم نوینى به این کتاب بخشیدند. دلیل انتخاب این کتاب این است که به حاجات روز مردم نزدیکتر و کاربردى است و مسائل مبتلى بهِ زمان ما را بیشتر دارد.

حدود ده مسئله در ابتداى «کتاب النکاح» تحریر الوسیله به عنوان مستحبّات و مکروهات و آداب و سنن نکاح است مرحوم آقاى حکیم در مستمسک که شرح عروه است بیست و پنج مسئله را که از مستحبّات است بدون شرح رد شده و فقط آن را نقل مى کند و از مسئله 26 مسائل را شرح مى دهد.

مرحوم امام(ره) مى فرماید:

و هو من المستحبّات الأکیدة، و ما ورد فی الحثّ (تأکید) علیه و الذمّ على ترکه ممّا لایحصى کثرةً (أحادیث در این زمینه متواتر است که مرحوم امام(ره) به پنج حدیث اشاره نموده اند): فعن مولانا الباقر(علیه السلام) قال: «قال رسول اللّه(صلى الله علیه وآله): ما بنی بناء فی الإسلام أحبّ إلى اللّه عزّوجلّ من التّزویج»، (در این روایت تعبیر به «بناء» احتمالاً اشاره به این است که ازدواج اساس و سنگ زیر بناى نظام خانواده و نظام خانواده سنگ زیربناى جامعه بشرى است).

و عن مولانا الصّادق(علیه السلام) «رکعتان یصلیهما المتزوّج أفضل من سبعین رکعة یصلّیهما عزب»، (شخصى که ازدواج نکرده، به انواع گناهان آلوده مى شود، ولى در حدیث داریم که کسى که ازدواج مى کند نصف دینش در امان است و شاید به این جهت است که غریزه جنسى انسان با تمام غرایز او مساوى است و گناهان ناشى از آن برابر با گناهان ناشى از بقیّه غرایز است، پس متزوّج آلودگىِ فکرش به گناهان بسیار کم و نمازش ارزش بیشترى دارد).

و عنه (عن الصّادق)(علیه السلام) قال: «قال رسول اللّه(صلى الله علیه وآله): رذال (در بعضى از نسخه ها با تشدید است که ظاهراً درست نیست و جمع «رذل»، «رِذال» مى آید) موتاکم العزّاب» و فی خبر آخر عنه(صلى الله علیه وآله)«أکثر أهل النّار العزّاب»، ولاینبغی أن یمنعه الفقر و العیلة بعد ما وعد اللّه عزّ و جلّ بالاغناء و السعة بقوله عزّ من قائل: «إن یکونوا فقراء یغنهم اللّه من فضله»(1) فعن النّبى(صلى الله علیه وآله): «من ترک التّزویج مخافة العیلة فقد اساء الظنّ باللّه عزّ و جلّ» هذا. (وعده دهنده خداوند است در حالى که قادر و حکیم على الاطلاق است و به وعده اش عمل مى کند بنابراین دلیلى ندارد که سؤظنّ داشته باشد.)

در جلد 14 وسایل در دو باب آمده است که انسانها نباید بخاطر ترس از فقر از ازدواج فرار کنند، و روایت داریم که «الرزق مع النّساء»،(2) و دلیل آن هم واضح است، چون افرادى که تنها هستند هیچ مسئولیّتى ندارند، ولى وقتى ازدواج مى کنند احساس مسئولیّت کرده، و براى اینکه جلوى عیال شرمنده نشوند دنبال فعّالیّت مى روند و لذا افرادى هستند که در ابتداى زندگى هیچ ندارند ولى در سایه احساس مسئولیّت فعالیّت کرده و به همه چیز مى رسند، این مسئله هم از نظر روانى مسلّم است و هم از نظر آیه و روایت.

اقوال:

از نظر اقوال، مسئله استحباب نکاح از مسلّمات است و شیعه و سنّى به آن تصریح کرده اند (إجماع المسلمین) بلکه بعضى آن را ضرورى دین مى دانند.

مرحوم شهید ثانى مى فرماید:

بإجماع المسلمین إلاّ من شذّ منهم حیث ذهب إلى وجوبه(3) (طبیعت نکاح استحباب است ولى موارد وجوب هم دارد).

مرحوم صاحب جواهر مى فرماید:

النّکاح مشروع، بل مستحبّ لمن تاقت و اشتاقت نفسه الیه من الرّجال و النّساء کتاباً و سنّة مستفیضةً أو متواترةً، و إجماعاً بقسمیه (منقول و محصّل) من المسلمین فضلاً عن المؤمنین، أو ضرورة من المذهب (شیعه) بل الدّین (اسلام)(4).

بنابراین مسئله از اجماع فراتر، بلکه ضرورى دین است، یعنى وقتى غیر مسلمانان با مسلمانان زندگى کنند، مى فهمند که مسلمانان نکاح را امر مطلوبى مى دانند.

پنج امر در ذیل بیان امام(ره) لازم به توضیح است:

الأمر الأوّل: دلیل استحباب نکاح.

الأمر الثّانی: فلسفه استحباب نکاح و مسائل فردى و اجتماعى آن.

الأمر الثّالث: تقسیم نکاح به اقسام خمسه (واجب، مکروه، حرام، مباح و مستحب).

الأمر الرّابع: کلمه «نکاح» به چه معنى است؟

الأمر الخامس: نکاح از جمله عبادات است.

ــــــــــــــــــــــــــــــــــ

1. سوره نور، آیه 32.

2. باب 11 از ابواب مقدّمات نکاح، ح 4.

3. مسالک، ج 7، ص 9.

4. جواهر، ج 29، ص 8.

پی نوشت:
  
    
تاریخ انتشار: « 1279/01/01 »
فهرست نظرات
*متن
*کد امنیتی http://makarem.ir
تعداد بازدیدکنندگان : 10406