مرحوم برقی در کتاب محاسن، نقل میکند که یکی از یاران حضرت ولی عصر عجّل الله تعالی فرجه الشریف خدمت حضرت رسید و ناراحت بود، حضرت فرمود: چرا ناراحتی؟ عرض کرد: امسال موفق نشدم به حج مشرف شوم و در حالی که عازم بودم مانعی پیدا شد. حضرت فرمود: لَا يَضِيقَنَ صَدْرُكَ فَإِنَّكَ سَتَحُجُّ مِنْ قَابِلٍ إِنْ شَاءَ اللَّه، ناراحت نباش. ان شاء الله سال آینده حج به جا می آوری.[1]
در جمله ی سَتَحُجُّ مِنْ قَابِلٍ یک احتمال اینست که حضرت از علم امامت چنین فرموده باشد و یک احتمال هم اینست که به حسب معمول فرموده باشد: امسال اگر نشد إن شاء الله سال آینده می روی، که در بین افراد عادی نیز اینگونه معمول است که میگویند اگر امسال نتوانستی إن شاء الله سال بعد موفق میشوی.
در صورتی که این جمله از روی علم امامت گفته شده باشد بحثی نداریم اما اگر به حساب عادی باشد معنایش این است که از آینده ناامید نباش.
ما یک قاعده ی کلی داریم که در سه زمان موجود -ماضی، حال و آینده- زمان ماضی از دست ما رفته و قابل تغییر نیست و نباید بنشینیم و برای آن غصه بخوریم چون کاری نمی توان کرد زیرا «ما فات مضی»، ولی آنچه در اختیار ما هست حال و آینده می باشد. ما باید حال و آینده را بسازیم، و باید هم خودمان و هم به مردم بگوییم که بر گذشتهها غصه نخورند، بله از گذشتهها میتوان درس عبرت برای آینده گرفت و اشتباهات را اصلاح کرد اما اینکه بخواهیم گذشته را عوض کنیم امکان پذیر نیست. این همان است که امام علیه السلام فرمود: لَا يَضِيقَنَ صَدْرُكَ، غصه نخور. باید سعی کنیم خود و مردم را متوجه سازیم که در زمان حال و آینده زندگی کنند نه در زمان گذشته. زندگی کردن در زمان ماضی چیزی جز شکست و غصه و اندوه به همراه ندارد.
البته باید گذشته را بررسی کرد و عوامل شکست و عقب نشینی را دانست و در آینده از آنها درس گرفت. کسی که نتوانست امسال حج بجا بیاورد نباید غصه بخورد اما نسبت به آینده باید امیدوار باشد تا موفق شود حج به جا بیاورد: لَا يَضِيقَنَ صَدْرُكَ فَإِنَّكَ سَتَحُجُّ مِنْ قَابِلٍ، و اتفاقا در روایت آمده که او سال بعد موفق شد به زیارت خانه خدا برود. باید این روایت، هم درسی باشد برای خودمان و هم درسی برای مردم زیرا موجب میشود بسیاری از نگرانیها از بین برود، چه بسا افراد که به خاطر فکر کردن به گذشته دچار بیماریهای عصبی میشوند و حال آنکه اگر متوجه باشند و به آنها نیز گفته شود که گذشته را نمیتوان تغییر داد امید است که دیگر دچار این ناراحتیها نگردند.
[1] الاصول من الکافی، شیخ کلینی، ج1، ص522، ط دار الکتب الاسلامیة.
پی نوشت: