وقت نماز آیات هنگام خسوف وکسوف [وقت نماز آیات]

پرسش : هنگام خورشید گرفتگی و ماه گرفتگی چه زمانی باید نماز آیات خوانده شود؟

پاسخ : در موقع گرفتن خورشيد يا ماه وقت نماز آيات از موقعى است كه شروع به گرفتن كرده و تازمانى كه كاملًا باز نشده ادامه دارد، ولى احتياط مستحب آن است قبل از شروع به باز شدن نمازرابخواند.

طریقه خواندن نماز آیات [دستور نماز آیات ]

پرسش : نماز آیات چگونه خوانده می شود؟

پاسخ : نماز آيات دو ركعت است و هر ركعت پنج ركوع دارد و مى‏توان آن را دو گونه به جا آورد: 1- بعد از نيّت، تكبير بگويد و يك حمد و سوره تمام بخواند و به ركوع رود و سر از ركوع بردارد، دوباره يك حمد و يك سوره تمام بخواند، باز به ركوع رود، تا پنج بار اين كار را انجام دهد، بعد از بلند شدن از ركوع پنجم دو سجده نمايد و برخيزد و ركعت دوم را مانند ركعت اوّل به جا آورد و تشهد بخواند و سلام‏دهد. 2- بعد از نيّت و تكبير و خواندن حمد، آيه ‏هاى يك سوره را پنج قسمت كند و يك قسمت از آن را بخواند و به ركوع رود، بعد سر بردارد و قسمت دوم از همان سوره را (بدون حمد) بخواند و به ركوع رود و همين طور تا پيش از ركوع پنجم سوره را تمام نمايد و بعد به ركوع رود و ركعت دوم را هم به همين صورت به جا آورد، مثلًا سوره «قُلْ هُوَ اللَّهُ احَدٌ» را به ترتيب زير تقسيم كند: قبل از ركوع اوّل: «بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ» بگويد و به ركوع رود بعد بايستد و بگويد: «قُلْ هُوَ اللَّهُ احَدٌ» باز به ركوع رود و سربردارد و بگويد: «اللَّهُ الصَّمَدُ»، باز به ركوع رود و سر بردارد و بگويد: «لَمْ ‏يَلِدْ وَ لَمْ‏ يُولَدْ» و به ركوع رود و سر بردارد و بگويد: «وَ لَمْ ‏يَكُنْ لَهُ كُفُوَاً احَدٌ»، بعد به ركوع رود و بعد از سر برداشتن دو سجده كند و ركعت دوم را نيز مانند ركعت اوّل به‏ جا آورد و در آخر تشهد بخواند و سلام گويد.

مصادیق کفّار حربی در مسأله کپی رایت [حق تکثیر (کپی رایت)]

پرسش : درباره ی استفاده از نرم افزار ها که بدون رعایت اجازه تولید کننده، اصلى آن جایز نیست، مگر در صورتى که از کفّار حربى باشند آیا جز اسرائیل به کس دیگری هم کافر حربی می گویند؟ و این در حالی است که تقریبا همه ی نرم افزار های ما از امریکا و بعد اروپا است، شاید فقط یک برنامه ی ترجمه متن معروف از اسرایل موجود باشد با این حال تکلیف چیست ؟ آیا ما گناهی مرتکب می شویم؟

پاسخ : امریکا، انگلیس، فرانسه، اسرائیل و... جزو کشورهای محارب هستند.

آموزش علم مشروط به عدم دریافت هزینه در تعلیم به دیگران [حق تکثیر (کپی رایت)]

پرسش : اگر از یک استاد علم آموخته باشم و او شرط آموختن آن علم به دیگران را عدم دریافت هزینه عنوان کرده باشد آیا بنده در قبال آموختن علم به دیگری، حق دریافت هزینه ندارم؟ اگر بنده برای آموزش این علم متقبل هزینه شوم، حکم چگونه خواهد بود؟

پاسخ : اگر شرط را قبول کرده اید باید طبق آن عمل کنید.

عدم تفاوت حکم نسبت به استفاده شخصی با تجاری از کپی رایت [حق تکثیر (کپی رایت)]

پرسش : آيا مى‏توان گفت تکثیر برنامه‏هاى كامپيوترى اعم از فيلم، برنامه‏هاى آموزشى و سرگرمى، كه امروزه ساخته مى‏شود، اگر براى استفاده شخصى باشد اشكال ندارد؛ اما اگر کپى ‏بردارى را منبع كسب خود قرار دهد اشكال دارد.»؟

پاسخ : در فرض سوال فرقى نمى‏كند.

استفاده از نرم افزار قفل شکسته [حق تکثیر (کپی رایت)]

پرسش : اگر کسى یک نرم افزار داشته باشد و به صورت قفل شکسته باشد، اگر ما آن را بخریم و استفاده کنیم درست است یا نه؟

پاسخ : این کار جز با رضایت تولید کنندگان اصلی آن جایز نیست، مگر در صورتی که از کفار حربی باشند، که در این صورت اشکالی ندارد.

تکثیر نرم افزار خریداری شده بعد از واگذاری امتیاز [حق تکثیر (کپی رایت)]

پرسش : سي دي ترتيل قران را دو سال پيش خريدم صاحب امتيازش تکثير ان را مجاز ميدانسته، اخيرا کس ديگري امتياز آن را خريده و تکثيرش را مجاز نميداند، آيا ايرادي دارد که آنچه دو سال پيش و در زمان جواز تکثير خريده ام بطور رايگان براي ديگران تکثير کنم؟

پاسخ : اگر در زمانی خریده اید که به شما اجازه تکثیر داده اند مطابق آن عمل کنید.

ملاک در تعیین کافر حربی بودن شرکت ها [حق تکثیر (کپی رایت)]

پرسش : ملاک برای این که بگوییم شرکتی جزو کفار حربی است یا خیر چه چیز می باشد؟ آیا می توان گفت که شرکت های امریکایی جزو کفار حربی هستند یا خیر؟

پاسخ : شرکت ها و یا سازمان هایی که به کفار در حال جنگ با مسلمانان مثل امریکا، اسرائیل و انگلیس یا به محاربین کمک می کنند و یا به عمل آنها راضی و خوشحال می شوند در حکم محارب هستند.

حکم کپی برداری از محصولات و خرید و فروش آن [حق الطبع و حق الاختراع]

پرسش : لطفا بفرمایید که چاپ و تکثیر کتب یا کپی رایت نرم افزارها بدون رضایت صاحبان و مالکان آن و همچنین خرید و فروش این محصولات کپی شده چه حکمی دارد؟

پاسخ : چاپ و تکثیر انواع کتاب و نرم افزار بدون رضایت صاحبان حق، حرام است و خرید و فروش کتاب و نرم افزار تکثیر شده، بدون پرداخت حق مولف و تولید کننده نرم افزار، جایز نیست. مگر در صورتي که از کفار حربي باشند و یا طبق قوانین آنها، کشورهایی که قانون کپی رایت را امضاء نکرده اند قابل پیگرد نباشند.

کپی برداری از طرحهای شایع در بازار [حق تکثیر (کپی رایت)]

پرسش : آیا از مانتوهائی که معلوم نیست طراح آن کیست و به وفور در بازار موجود است می توان عکس گرفت و از روی آن مانتو برای خود دوخت؟

پاسخ : در فرض سوال مانعی ندارد ولی اگر خصوصیت مهمی داشته باشد و عقلاء برای طراح آن حقی قائل باشند بدون اجازه او جایز نیست.

یقین به زلزله در هنگام سفر با هواپیما [مسافرت با هواپیما]

پرسش : نماز آیات بر کسی که در هوا داخل هواپیما یقین می کند که در زمین زلزله شده است واجب است؟

پاسخ : در صورتی که بتواند نماز را بجا آورد هر چند بصورت نشسته باشد و اگر نتوانست بعدا بجا آورد.

معیار حد ترخص هوایی [مسافرت با هواپیما]

پرسش : حدّ ترخّص در سفرهای هوایی چگونه مشخص می گردد؟

پاسخ : معیار حد ترخص هوایی آن است که اگر فضا ساکت باشد صدای اذان را نشنود و افراد روی زمین دیده نشوند و در سفرهای هوایی حدّ ترخص بسیار زود حاصل می شود، چند دقیقه ای که از محل دور شوند به حدّ ترخص می رسند.

نماز خلبان ها [مسافرت با هواپیما]

پرسش : لطفا بفرمایید که آیا خلبان ها نمازشان را باید تمام بخوانند یا شکسته؟

پاسخ : خلبان ها، كه سفر شغل آنهاست بايد نماز را تمام بخوانند، ولی در آغاز کار بنابر احتیاط مستحب، دو سه روز اوّل را شکسته هم ضمیمه کنند.

سفر بعد از قضا شدن نماز به شهری که هنوز وقت باقی است [مسافرت با هواپیما]

پرسش : بر فرض مثال کسی که در تهران نماز صبحش قضا شد با هواپیمای سریع خود را مثلا به استامبول یا جای دیگری که هنوز آفتاب د رآن طلوع نکرده است برساند می تواند نماز را به نیت ادا بخواند؟

پاسخ : اگر به جایی که وقت نماز ادا باقی است برسد نماز را به نیت ادا بخواند.

نماز با بدن و لباس نجس در سفر هوایی [مسافرت با هواپیما]

پرسش : در سفر هوایی چنانچه نتواند طهارت بدن و لباس را رعایت کند، تکلیف نماز این فرد چه می باشد؟

پاسخ : در جايى كه ناچار است با بدن يا لباس نجس نماز بخواند. مثلا در جايى گرفتار شده كه لباس او نجس است و قابل تبديل نيست يا وقت براى تطهير آن تنگ است یا ممکن نیست در اينجا از باب ضرورت نماز در لباس نجس صحيح است.

ملاک افق در سفرهای هوایی [مسافرت با هواپیما]

پرسش : افق کسی که در هواپیما قرار دارد کجا است. زمین یا خود هواپیما؟

پاسخ : ملاک آسمان است.

حضور در وقت نماز در دو مکان در سفر هوایی [مسافرت با هواپیما]

پرسش : اگر کسی نماز صبح را در وطن خود بخواند و قبل از اذان صبح همان روز به افق شهر یا کشور دیگر با هواپیما برسد باید دوباره نماز صبح بخواند یا تکلیف از او ساقط شده است؟

پاسخ : اعاده لازم نیست.

اوقات نماز در مسافرت با هواپیما و گردش به دور زمین همراه با خورشید [مسافرت با هواپیما]

پرسش : اگر موقع اذان ظهر، سوار بر هواپیما بشوم و همراه خورشید 24 ساعت دور زمین بگردم به طوری که با توجه به ظهر شرعی هر مکان همراه خورشید باشم و ظهر روز بعد دوباره به مکان اول خودم برسم و نماز ظهر را بخوانم، آیا نماز صبح و عشا را هم باید بخوانم یا نه ؟ اگر باید بخوانم، چه موقع بخوانم ؟

پاسخ : بر اساس اوقات جایی که از آن پرواز کرده است عمل کند.

جهت قبله در هواپیما [مسافرت با هواپیما]

پرسش : اگر مسافرین بخواهند در سفر هوایی و در هواپیما نماز بخوانند رعایت قبله لازم است؟

پاسخ : اگر قبله را نمی داند باید جستجو کند و اگر طریقی برای جستجو نیست اگر می تواند تأخیر بیندازد، اما در صورت ضرورت به هر طرف بنشیند اشکالی ندارد.

عدم لزوم اعاده نماز در هواپیما [مسافرت با هواپیما]

پرسش : در برخى موارد مسافران، وقت نماز در هواپيما هستند. با توجّه به اين كه نماز در هواپيما معمولاً مانع استقرار و طمأنينه نيست، در صورتى كه ساير شرايط، مثل قيام، قبله، ركوع و سجود مراعات شود، آيا در صورت علم يا احتمال اين كه پيش از اتمام وقت نماز به مقصد مى‌رسند و مى‌توانند نماز را پس از پياده شدن از هواپيما بخوانند، نماز در هواپيما كفايت مى‌كند يا بايد تأخير بيندازند و در صورتى كه نماز را در آن حال خوانده و پيش از اتمام وقت نماز پياده شدند، اعاده كنند؟

پاسخ : چنين نمازى صحيح است و اعاده ندارد.

نماز خواندن در هواپیما [مسافرت با هواپیما]

پرسش : آیا نماز خواندن در وسایلی که در حال حرکت هستند مانند هواپیما جایز می باشد؟

پاسخ : اگر مکان نمازگزار متحرّک باشد بطورى که نتواند کارهاى نماز را بطور عادى انجام دهد، نماز او باطل است بنابراين، نماز خواندن در هواپیما اگر بتواند کارهاى نماز را صحيح انجام دهد اشکال ندارد و اگر از جهت تنگى وقت يا ضرورت ديگرى ناچار باشد نماز را در هواپیما بخواند و قبله دائماً در حال تغيير باشد بايد تا آنجا که مى تواند به طرف قبله برگردد و در حال برگشتن به سوى قبله چيزى نخواند.

طهارت در دستشویی هواپیما [مسافرت با هواپیما]

پرسش : آیا استفاده از دستمال توالت در دستشویی هواپیما باعث طهارت می شود؟

پاسخ : نسبت به مدفوع هر گاه با سه قطعه دستمال جداگانه محل مدفوع را پاک کند پاک می شود ولی نسبت به محل خروج بول فقط با آب پاک می شود.

واجب شدن غسل در حین سفر هوایی [مسافرت با هواپیما]

پرسش : اگر در مسافرت هوایی غسل واجب شود مثلا زنى در حین سفر هوایی از حیض پاک شود یا فردی جنب شود، ولی نتواند غسل کند چه وظیفه‌اى دارد؟

پاسخ : اگر یقین دارد تا قبل از گذشتن وقت، عذر او برطرف می شود و امکان غسل است بنابر احتیاط واجب صبر نماید و بعد از غسل نماز را بخواند و الا چنانچه بتواند تیمّم مىکند و نماز خود را با همان حال انجام مىدهد، اما اگر نتواند تیمّم کند و وقت تنگ است نماز را بنابر احتیاط واجب با همان حال مىخواند و بعد قضا مىکند.

استعمال دخانیات در حال روزه [رساندن غبار غلیظ به حلق]

پرسش : استعمال سیگار و قلیان در حال روزه چه حکمی دارد؟

پاسخ : لازم است تمام افراد از كشيدن سيگار و استعمال هرگونه دخانيات درهرحال پرهيز كنند بعلاوه سبب باطل شدن روزه می‌شود بنابر احتياط واجب و اگر عمداً انجام دهند احتياط واجب قضاي روزه است و کفاره عمد دارد.

محاسبه تورم در رد مظالم [رد مظالم]

پرسش : آیا باید تورم را هم در پرداخت رد مظالم حساب کرد؟

پاسخ : تورم را باید حساب کنند.

محاسبه تورم در ادای نذر [احکام نذر کننده ]

پرسش : نزدیک به20سال پیش نذر کردم هر سال هزار تومان بدهم آیا همچنان هزار تومان بدهم یا امروزه طبق ارزش پولی هرسال باید بیشتر بشود؟

پاسخ : باید تورم را محاسبه نماید.

شرط ضمان پول در صورت تورم [متفرقه امور بانکی ]

پرسش : آیا برای پول در صورت تورم فاحش، می توان شرط ضمان گذاشت؟

پاسخ : شرط ضمان در اين جا مفهوم صحيحى ندارد جز اين كه شرط اضافه قيمت كند كه آن هم رباست. اين در صورتى است كه تفاوت غيرفاحش باشد ولى در تفاوت فاحش، نيازى به شرط نيست و بايد به قيمت روز محاسبه شود.

سوزاندن و قطع درختان سبز [محیط زیست ]

پرسش : آیا سوزاندن و قطع درختی که سرسبز است، موجب ضمان و گناه است؟

پاسخ : این کار نوعی انحراف و کار حرامی است مگر اینکه ضرورت داشته باشد و در صورتی که متعلق به دیگران باشد ضمان دارد.

غسل روز عيد نوروز [غسل های مستحب ]

پرسش : انجام غسل در روز عید نوروز چه حکمی دارد؟

پاسخ : در روایتی غسل نوروز آمده است و می توانند در روز عید نوروز به قصد ثواب و رجاء غسل انجام بدهند ولی احتیاط آن است که برای نماز به آن غسل اکتفا نکنند.

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی