سؤال 548ـ مؤسّسان شرکتى در زمان تأسیس شرکت، و براى ترغیب و تشویق مردم به خرید سهام آن، امتیاز خاصّى به شرح زیر براى خریداران سهام در نظر مى گیرند. «در صورتى که سهامدارى مایل به فروش سهم خود باشد، مؤسّسان خرید سهام وى را پس از 6 ماه از تشکیل شرکت تضمین نموده، و علاوه بر پرداخت ارزش اسمى سهم سالانه، مبلغى معادل 20% قیمت سهام به عنوان ارزش افزوده به وى پرداخت خواهند کرد.»

برخى از سهامداران به علّت وجود چنین امتیازى، اقدام به خرید سهام شرکت مورد نظر مى نمایند. با توجّه به وجود شبهه شرعى براى برخى از مؤسّسان (تضمین کنندگان 20% ارزش افزوده) و خریداران سهام، خواهشمند است نظر مبارکتان را در خصوص پرسش هاى ذیل اعلام فرمایید:

1ـ همان طور که در بالا آمد، مؤسّسان شرکت، 20% مورد نظر را تحت عنوان «ارزش افزوده» مطرح نموده اند. با توجّه به این که هنگام پرداخت این مبلغ در مورد این موضوع که 20% به ارزش سهم افزوده شده، یا نه؟ تحقیق و بررسى صورت نمى گیرد، و بر فرض انجام بررسى، نتیجه دیگرى عاید مى شود (بدین معنا که ارزش واقعى سهم کمتر از مجموع مبلغ اسمى سهم و 20% مورد نظر مى باشد،) تعهّد مزبور از جهت شرعى چه حکمى دارد؟

جواب: این تعهّد اشکالى ندارد، و لازم الوفاست.

2ـ حکم شرعى پرداخت یا دریافت ارزش افزوده تضمین شده، بدون این که مبتنى بر معامله خاصّى بوده و سود واقعى آن معامله محسوب شود، چیست؟

جواب: هرگاه تعهّد کرده اند آن سهام را به این قیمت خریدارى کنند، باید به این تعهّد عمل شود.

سؤال 549ـ این جانب براى همسر خود امکانات کار، اعمّ از خرید چرخ صنعتى و وسائل مورد نیاز، محلّ کار، برق و غیره فراهم نموده ام، آیا در درآمد حاصل از کار خیاطى ایشان شریک هستم؟ آیا ایشان بدون رضایت بنده مى تواند کار کند؟

جواب: در صورتى که آنها را به ایشان بخشیده اید، حقّى در درآمد آن ندارید. و اگر نبخشیده اید، باید طبق قرارداد عمل کند، و سهم شما را بپردازد.

سؤال 550ـ دو شخص حقیقى یا حقوقى با سرمایه هاى مختلف، مثلا ده به یک، مى خواهند براى مدّت معیّن و با شرایط زیر معاملات تجارى انجام دهند:

1ـ سود احتمالى حاصل از معامله پس از انقضاى مدّت تنصیف شود.

2ـ کار با سرمایه و نیز ضرر احتمالى را صاحب سرمایه کمتر متقبّل شود.

چنین تجارتى چه حکمى دارد؟

جواب: شرکت مزبور اشکالى ندارد.