سؤال 1234ـ طبق گواهى پزشکى قانونى، صدمات وارده بر مصدومى بر اثر تصادف به شرح ذیل بوده است:
1ـ شکستگى مهره پنجم گردن، که منجر به آسیب وسیع و قطع (نود درصد) نخاع گردیده است.
2ـ از بین رفتن کامل قدرت مقاربت.
3ـ عارضه بى اختیارى ادرار بر اثر آسیب عصبى.
4ـ بى اختیارى کامل کنترل ضبط باد و مدفوع.
5ـ فلج نسبى دو دست در حدود هفتاد درصد.
6ـ فلج هر دو پا در حدود نود و پنج درصد.
با توجّه به این که عوارض بندهاى دوّم تا ششم همگى از عوارض شکستگى مهره گردن و قطع نسبى نخاع مى باشد، دیه صدمات فوق چه مقدار است؟
جواب: نسبت به از بین رفتن قدرت مقاربت و بى اختیارى ادرار و بى اختیارى مدفوع، هر کدام یک دیه کامل تعلّق مى گیرد. و در مورد فلج پا و دست، با توجّه به این که شلل کامل 32 دیه را دارد، باید نسبت را بسنجند و دیه را تعیین کنند. و در مورد شکستن یک مهره ارش دارد.
سؤال 1235ـ بر اثر تصادفى که منجر به شکستن دست و پاى چپ اینجانب گردیده، مدّت یک سال است که خانه نشین شده ام، زیرا پایم از ناحیه زانو، که پزشکان پلاتین گذاشته اند، خم و راست نمى شود. و در دستم، به علّت شکستگى زیاد پلاتین به کار رفته، و هیچ یک از انگشتانم خم و راست نمى شود. پزشکان نظر داده اند مدّت دو سال باید پلاتین در بدنم باقى باشد. فردى که با اینجانب تصادف نموده فوت کرده، و از نظر کارشناسان راهنمایى و رانندگى مقصّر شناخته شده است. لطفاً بفرمایید:
1ـ آیا متوفّى ضامن است؟
2ـ اگر ارث، یا ملکى، از متوفّى باقى مانده باشد، اولیاى دم مى توانند آن را به عنوان دیه پرداخت نمایند؟
3ـ آیا اولیاى دم نیز ضامن مى باشند؟
4ـ دیه خسارات وارده بر من چقدر است؟
5ـ علاوه بر دیه، پولى که اینجانب تاکنون هزینه کرده ام نیز باید پرداخت شود؟
جواب 1 تا 5: در صورتى که طبق گواهى کارشناسان متدیّن و موثّق راهنمایى و رانندگى، شخص متوفّى مقصّر شناخته شده، باید دیه شکستگى هاى شما را از اموال به جاى مانده از او بپردازند. و اگر هزینه هاى لازم و ضرورى درمان بیش از دیه باشد، باید آن هم پرداخت گردد. و اگر میّت مالى نداشته باشد، اولیاى او مسؤولیّتى در برابر شما ندارند. و دیه فلج یک سوّم دیه آن عضو است، و اگر 80% فلج حاصل شده باشد، به همین نسبت از یک سوّم محاسبه مى شود. و اگر فلج بر طرف مى شود دیه ندارد، بلکه ارش دارد، که به وسیله کارشناسان متدیّن و آگاه تعیین مى شود.
سؤال 1236ـ آیا مغز به عنوان یک عضو حیاتى داراى ارش است، یا دیه؟ قسمتهاى مختلف و اعضاى مرتبط با مغز، از قبیل سطح نخاعى، تحتانى، قشرى و مانند آن، هر کدام داراى ارش یا دیه خاصّى هستند؟
جواب: هر کدام داراى ارش هستند، و اگر آسیب به مغز سبب از میان رفتن منافع (مانند تکلّم و گویایى و مانند آن) شود دیه منافع جارى است.
سؤال 1237ـ آیا ضایعات عصبى، حسّى، فلج اعصاب دست، صدمات وارد به جمجمه، که منجر به صدمه عصبى هر یک از اعصاب دوازده گانه مغزى مى شود، آسیبهاى اعصاب کرانیال و محیطى، آسیبهاى روانى متعاقب ضربه اختلالات بینایى و شنوایى بر اثر ضربه، ضایعات اعصاب و روان به هر دلیل، ضایعات اعصاب حسّى و حرکتى، از بین رفتن حسّ بویایى و نورالژى، که تست قابل دسترس جهت تأیید آن وجود ندارد، کوما و عوارض ناشى از آن، دیه مقرّر دارد؟
جواب: در مواردى که در قانون شرع دیه براى آن تعیین نشده رجوع به ارش مى شود. و تعیین ارش بر اساس درصد ضایعه اى است که به تصدیق اهل خبره مورد اعتماد حاصل مى شود.
سؤال 1238ـ هرگاه پزشک مرد یا زنى را عقیم کند، آیا باید دیه بپردازد؟
جواب: دیه ندارد. ولى اگر قابل بازگشت نباشد، شرعاً جایز نیست.
سؤال 1239ـ جنایتى که موجب سلس و ریزش ادرار و مدفوع در تمام ایّام و تا پایان روز مى گردد، هر کدام دیه کامله دارد، یا ریزش ادرار موجب دیه کامله، و ریزش مدفوع موجب ارش مى گردد؟
جواب: در صورتى که با یک ضربه حاصل شده باشد، یک دیه دارد.
سؤال 1240ـ خانم جوانى که حامله بوده بنا به تشخیص دکتر معالج از طریق سزارین تحت عمل جرّاحى قرار گرفته، که متأسّفانه بعد از عمل دچار ضایعه شده است. بنا به تشخیص پزشک قانونى، بیمار در حال حاضر با توجّه به آسیب مغزى، و اختلال هوشیارى بدون برگشت، به سطح هوشیارى قلبى در وضعیّت نباتى به سر مى برد، و هیچ گونه ارتباطى با محیط اطراف ندارد، و کلّیّه حسّ ها، اعمّ از بینایى، شنوایى، صوتى، چشایى، جنسى و بویایى را از دست داده است. سازمان نظام پزشکى علّت حادثه را عدم امکانات و تجهیزات بیمارستان عنوان نموده، و مسؤولیّت حادثه را متوجّه دکتر بى هوشى و پرستار بهبودى و مسؤولین بیمارستان دانسته است. حال با توجّه به این که مدّت چهار سال و چهار ماه است که بیمار در چنین وضعیّتى بسر مى برد، و امکان دارد تا چند سال دیگر نیز این وضعیّت به طول بیانجامد، سؤال این است که آیا براى هر کدام از اعضا و منافع باید دیه جداگانه پرداخت شود؟
جواب: چنانچه مرگ مغزى سرانجام منتهى به مرگ قطعى شود یک دیه بیشتر ندارد، که در میان کسانى که عامل آن بوده اند به نسبت تقسیم مى شود.
سؤال 1241ـ هرگاه در اثر جنایت حسّ بویایى، یا شنوایى، یا چشایى، یا بینایى، یا گویایى، یا عقل از بین برود، و پس از پرداخت دیه مجنىّ علیه بهبود یابد (حسّ یا قدرت مورد نظر برگردد،) تکلیف چیست؟
جواب: احتیاط واجب آن است که دیه را بازگردانند، و تبدیل به ارش کنند.
سؤال 1242ـ اتومبیل شخصى، که همراه با سرنشین دیگرى در حال مأموریّت بوده، در اثر بى احتیاطى و سرعت زیاد، با مانع وسط جادّه برخورد کرده، و صدمات عدیده اى به شرح ذیل بر سرنشین همراه راننده وارد شده است:
1ـ شکستگى مهره هفتم گردن، و مهره چهارم سینه، که منجر به قطع نخاع کامل شده است (ضایعه دایم).
2ـ فلج کامل و دایمى هر دو اندام تحتانى (پاى راست و چپ).
3ـ عدم کنترل دایم ادرار (سلس دایمى بول).
4ـ عدم کنترل مدفوع.
5ـ عدم توانایى مقاربت به طور کامل.
6ـ فلج اندامهاى فوقانى (دست راست و چپ،) حدود هشتاد درصد.
7ـ بروز زخم «بستر» به علّت عدم توانایى حرکت و خوابیدن طولانى مدّت در بستر.
8ـ بروز عفونتهاى مکرّر ادرارى و کلیوى که قابل عود مجدّد مى باشد.
9ـ تکرار زخم بستر و عفونتهاى کلیوى و ادرارى و عوارض روانى ناشى از بسترى شدن طولانى. ضمناً طبق نظر کارشناسان، راننده خودرو را در اثر سرعت غیر مطمئن و خستگى، مقصّر شناخته شده است. اکنون با توجّه به موارد فوق الذّکر لطفاً بفرمایید:
1ـ آیا بروز زخم که در اثر بسترى شدن در بیمارستان و عدم توانایى حرکت و خوابیدن طولانى حادث شده، ارش جداى از دیات معیّن شرعى دارد، یا چون اثر همان بیمارى هاى اصلى است، ارش مجزّا ندارد؟
جواب: ظاهراً ارش جداگانه اى ندارد.
2ـ آیا عفونت هاى ادرارى و کلیوى که به صورت مکرّر در اثر صدمات وارده بوجود مى آید، داراى ارش جدایى است؟
جواب: در صورتى که نتیجه سرایت صدمات مذکور باشد، ارش جداگانه اى دارد.
3ـ در فرضى که ضربه واحد در حادثه مذکور، باعث عدم کنترل ادرار و مدفوع به صورت دایمى شده، آیا هر کدام دیه و ارش جدایى دارد؟
جواب: هر دو یک دیه دارد.
4ـ آیا قطع نخاع، که نوعاً منجر به فلج قسمتى از اعضا مى شود، و سبب دیه کامل انسان مسلمان است (مثل فلج اندامهاى تحتانى و فقدان کنترل ادرار و مانند آن) هر کدام دیه مستقل دارد؟
جواب: احتیاط آن است که در تفاوت ارش و دیه کامله با هم مصالحه کنند، و امّا آثارى که از آن حاصل مى شود، دیه جداگانه دارد.
