سؤال 807 ـ در ایّام ماه مبارک رمضان، که براى تبلیغ به منطقه اى از روستاهاى مرودشت شیراز رفته بودم، شاهد محرومیّتهاى بسیارى در این روستا بودم (از قبیل: 1ـ نداشتن مسجد 2ـ نداشتن جادّه مناسب 3ـ نداشتن دبیرستان، مخصوصاً براى دختران 4ـ نداشتن حتّى یک اتاق مخابراتى 5ـ نداشتن محلّ مناسب ورزشى براى جوانان 6ـ کمبود فضاى آموزشى دبستان و راهنمایى) از طرفى 20 تا 30 نفر از اهالى روستا در ایّام محرّم، مخصوصاً دهه اوّل، هر کدام حدود 300 تا 400 هزار تومان خرج اطعام و پخت غذا مى نمودند، و سفره هایى در حسینیّه انداخته مى شد که نوعاً فقراى واقعى منطقه، یا به علّت حفظ آبرو، یا به علّت تراکم جمعیّت در حسینیّه، و استفاده متمکّنین و متموّلین و بستگان آنها، از خوردن طعامهاى مربوطه محروم مى شدند. به علاوه، بسیارى از غذاها دست نخورده و مصرف نشده دور ریخته مى شد. با توجّه به مشکلات موجود منطقه، آیا مى توان وجوهاتى را که جهت روضه خوانى به شکل مذکور هزینه مى گردد، و منجر به اسراف نعمتهاى الهى مى شود، جمع آورى و با نظارت روحانى صرف نیازهاى فوق و مصارف عامّ المنفعه کرد؟

جواب: چنانچه نذورات مزبور، نذورات مطلقه براى امام حسین(علیه السلام) است، مى توان آن را براى حلّ مشکلات مردم استفاده کرد. ولى اگر نذر جهت طبخ غذا و اطعام است، باید فقط در همان راه مصرف شود. و اگر در آن ایّام، یا در آن منطقه، قابل استفاده نمى باشد، مى توانید در مناطقى دیگر یا در ایّامى دیگر از آن براى اطعام استفاده کنید.

سؤال 808 ـ دخترم بر اساس عواطف لطیف دوره نوجوانى نذرهایى برخلاف عرف کرده است; مثلا نذر کرده که اگر نمازش حتّى به طور غیر عمد قضا شود، همان روز بدون خوردن سحرى روزه بگیرد، و در روز چند رکعت نماز مستحبّى بخواند. قرآن را چندین بار ببوسد، و چند آیه از آن را حتماً بخواند. براى صلوات فرستادن حتماً با حجاب کامل باشد. علاوه بر این، وقتى شک مى کند که آیا براى فلان امر نذر کرده یا نه؟ براى این که در انجام نذرها کوتاهى نکرده باشد، حتّى نذرهاى مشکوک را هم بجا مى آورد. و این نذرها به گونه اى افراطى دنبال مى شود که مُخلّ به زندگى عادى وى شده، و گاه مورد تمسخر و ریشخند برخى از اطرافیان نیز قرار مى گیرد، که براى ادامه زندگى اجتماعى اش مخاطره آمیز است. از طرفى عدم انجام این نذرها تأثیر منفى بر روحیه اش مى گذارد، و او را دچار نگرانى عواقب اخروى آن مى کند. با توجّه به توضیحات بالا لطفاً بفرمایید: ایشان تا چه حد ملزم به رعایت این گونه نذرهاست؟

جواب: نذرهاى مذکور تا آن جا که مخلّ به زندگى، و موجب عسر و حرج، و باعث تمسخر نگردد معتبر مى باشد، در غیر این صورت معتبر نیست; ولى نذرهایى مانند نذر روزه بدون خوردن سحرى، اشکال دارد. همچنین در موارد شک هیچ مسؤولیّتى براى عمل به نذر ندارد. البتّه تمام این احکام در جایى است که صیغه نذر به صورت صحیح خوانده شده باشد، و مایه آزار پدر نباشد; در غیر این صورت عمل به نذر لازم نیست.

سؤال 809 ـ لطفاً به سؤالات زیر پاسخ دهید:

الف) اگر فردى قادر به انجام نذر خود نباشد، آیا مرتکب معصیت شده است؟

ب) عدول از نذر بدون دلیل چگونه است؟

ج) آیا تأخیر در آن جائز است؟

جواب: در صورتى که نذر مطلق باشد، تأخیر در آن جایز است. و اگر بدون عذر مخالفت شود، کفّاره دارد. و کفّاره آن مانند کفاره ماه رمضان است.

سؤال 810 ـ اگر شخصى در شرایط مختلف زندگى، چه قبل از تکلیف و چه پس از آن، نذرهاى متفاوتى نموده، و اکنون تعداد و موضوع آن نذرها را فراموش کرده باشد، وظیفه اش چیست؟

جواب: عمل به آنچه قبل از بلوغ نذر کرده لازم نیست. همچنین اگر صیغه نذر را، هر چند به زبان فارسى، به زبان نیاورده بلکه در دل نذر کرده باشد، عمل به آن واجب نیست. ولى آنچه را بعد از بلوغ نذر کرده، و صیغه آن را نیز خوانده باید به آن عمل کند. و در صورت شک، آن مقدار که یقینى است بجا مى آورد. و در صورتى که مورد نذر مشکوک باشد و نتواند احتیاط کند، قرعه مى زند و طبق آن عمل مى نماید.

سؤال 811 ـ بیش از یک سال است که نذر کرده ام در صورت قضاى حاجتم، یک رأس گوسفند، یا معادل مبلغ آن، جهت مراسم عاشورا بدهم، و هنوز حاجتم کاملا به اجابت نرسیده است. لطفاً در این مورد به سؤالات زیر پاسخ فرمایید:

1ـ دقیقاً یادم نیست که هنگام نذر، مشخّص کرده باشم که مبلغ نذر را به حسینیّه خاصّى بدهم. آیا مى توانم مبلغ یا قیمت یک رأس گوسفند را بین 2 یا 3 حسینیّه تقسیم کنم؟

جواب: در صورتى که موقع نذر حسینیّه خاصى در نظر شما نبوده، مى توانید بین چند حسینیّه تقسیم نمایید.

2ـ هنگام نذر مشخّص نکرده ام که گوسفند در چه حدّى از نظر سنّ و وزن باشد، آیا مى توانم حدّ متوسّط را در نظر بگیرم؟

جواب: مانعى ندارد.

3ـ آیا مادام که حاجتم برآورده نشده، مى توانم مقدار و نوع و محلّ اداى نظر را تغییر دهم؟

جواب: اگر صیغه نذر خوانده اید جایز نیست.

4ـ آیا قبل از اجابت نذر، مى توانم آن را ادا کنم؟

جواب: واجب نیست.

سؤال 812 ـ در صورتى که بخواهم قیمت یک رأس گوسفند را یک جا به یک حسینیّه بدهم، آیا باید به آنها بگویم که حتماً با این پول گوسفند بخرند، و گوشت آن را جهت مراسم اطعام عزاداران حسینى مصرف کنند؟

جواب: آرى لازم است این مطلب را یادآورى کنید.