سؤال 1243ـ در مورد تعیین ارش صدمات وارده بر اعضا بفرمایید:

الف) آیا محاسبه ارش باید نسبت به کلّ دیه همان عضو باشد، یا دیه کامل انسان؟

ب) در صورت محاسبه ارش نسبت به دیه کامل، آیا مقدار ارش صدمه وارده به عضو مى تواند بیش از دیه آن عضو تعیین گردد؟

جواب الف و ب: در صورتى که فقط ضررى به عضو وارد شده، نسبت به عضو محاسبه مى شود. و اگر فرضاً به کارآیى عضو ضررى نرسانده، ولى یک زیان کلّى به بدن رسانده، باید نسبت به دیه کامل محاسبه شود; هر چند از دیه عضو بیشتر شود.

1ـ ارش دررفتگى کتف

سؤال 1244ـ شخصى صدمه اى بر دیگرى وارد نموده، که استخوان دست او از طرف کتف دررفتگى پیدا کرده، و شکسته بند آن را در جاى خود قرار داده، و در مدّت بیش از یک ماه بهبود یافته، و به حالت اوّل خود برگشته است. لطفاً بفرمایید: دیه دررفتگى آن چقدر است؟ اگر بهبودى کامل پیدا نکرده باشد، دیه آن چقدر خواهد بود؟

جواب: دررفتگى بدون شکستگى دیه ندارد، بلکه ارش دارد. در صورتى که منتهى به نقص عضو نشود ارش آن کمتر، و اگر منتهى شود ارش آن بیشتر است. و ارش بر معیار درصد خسارت به نظر طبیب حاذق متدیّن تعیین مى شود.

2ـ ارش بافت نرم عصبى دست

سؤال 1245ـ چنان چه بر اثر شکستگى استخوان دست، یا سایر اعضا که دیه معیّنى دارد، بافت نرم عصبى از بین برود. آیا علاوه بر دیه شکستگى، ارش نیز به مجنىّ علیه تعلّق مى گیرد؟ چنانچه شکستگى منجر به از بین رفتن بافت نرم عصبى شود، و آن عضو کارآیى اوّلیه خود را از دست بدهد، و دچار عوارضى مثل لنگیدن شود، آیا مى توان علاوه بر دیه شکستگى، به نسبت عدم کارآیى آن عضو ارش در نظر گرفت؟

جواب: چنانچه آن عضو به کلّى از کار بیفتد، دیه شلل که 32 دیه عضو است دارد. واگر به طور کامل از کار نیفتد، به همان نسبت از کار افتادگى از این دیه محسوب مى شود.

3ـ ارش نقص حاصل از استخوان معیوب

سؤال 1246ـ در مواردى که استخوان عضوى، مثل ساق پا، دچار شکستگى شده و به صورت معیوب جوش خورده، دیه خاصّى در نظر گرفته شده است. حال اگر در اثر این عارضه، نقص عضوى نیز ایجاد شود، علاوه بر دیه تعیین شده جهت استخوان معیوب، تعیین ارش نقص عضو نیز موضوعیّت دارد؟

جواب: هرگاه آن نقص عضو از لوازم عادى شکستن استخوان باشد، ارش اضافى ندارد; ولى اگر چیزى اضافه بر شکستن استخوان و جوش خوردن نادرست آن باشد، ارش دارد.

4ـ ارش پارگى مقعد

سؤال 1247ـ اگر مردى با اکراه، یا اجبار، یا فریب، با مرد یا کودک نابالغى لواط کند، و موجب پارگى مقعد گردد; آیا این جراحت ارش دارد؟

جواب: چنین موردى مشمول ارش است; یعنى دیه کامل را براى کلّ آن محلّ در نظر مى گیرند، سپس ملاحظه مى کنند آسیب وارده چند درصد ایجاد نقصان کرده، و به همان نسبت ارش مى گیرند.

5ـ ارش نقص راه رفتن

سؤال 1248ـ شکستگى استخوان، موجب نقص عضو (در راه رفتن) نیز شده است; آیا علاوه بر دیه مربوط به شکستگى، مى توان براى نقص آن ارش تعیین نمود؟

جواب: احتیاط واجب آن است که ارش نقص منفعت را نیز بپردازد.

6ـ ارش البکارة

سؤال 1249ـ ازاله بکارت، ارش البکارة دارد یا مهرالمثل؟ در صورت دوّم، اگر بکارت دختر غیر بالغى ازاله شود، مثلا بکارت دختر سه ساله اى در جریان تصادف از بین برود، محاسبه مهرالمثل نسبت به وى چگونه ممکن است؟ آیا در مهرالمثل، حدّاقلّ و حدّاکثرى وجود دارد، مثل این که از مهر السّنة کمتر نباشد؟

جواب: در افراد بالغ و مانند آن، معیار مهرالمثل است. و در دختران کوچک باید ارش البکارة در نظر گرفته شود. ولى در صورتى که افراد بالغ از طریق تصادف و مانند آن چنین آسیبى ببینند، احتیاط آن است که نسبت به تفاوت مهرالمثل و ارش البکارة مصالحه کنند. مهرالمثل با مراجعه به افرادى که همانند آن دختر از نظر سنّ وسال و منزلت اجتماعى و جهات دیگر هستند، در نظر گرفته مى شود. مثلا خواهران، خواهرزاده ها، دختر عمّه ها و دختر عموها، چنانچه از نظر عرفى شبیه هم باشند، با یکدیگر مقایسه مى شوند.

سؤال 1250ـ زنى در اثر تفخیذ اجبارى حامله شده، و بر اثر وضع حمل بکارت وى زائل گشته است. آیا دیه، یا ارش البکارة، یا مهر المثل، به وى تعلّق مى گیرد؟

جواب: تنها مهر المثل تعلّق مى گیرد.

سؤال 1251ـ آیا بین ازاله ناقص و کامل فرق است؟ پزشکى قانونى، پرده بکارت را به 12 ناحیه، که اصطلاحاً به آن ساعت مى گویند، تقسیم کرده، که از 1 شروع و به 12 ختم مى گردد. پزشکان در گواهیهاى خود مثلا مى نویسند: «پارگى در ساعت 5 و 6 وجود دارد.» به نظر مى رسد که باید دید آیا پرده بکارت ناقص داراى ارزش است؟ مثلا اگر کوزه اى بشکند خواه از یک قسمت بشکند، یا از چند قسمت، دیگر ارزش ندارد. امّا اگر پارچه اى پاره شود، اگر از یک قسمت پاره شود، باقیمانده آن داراى ارزش است. حال باید دید که پرده بکارت از مثال اوّل است، یا دوّم؟

جواب: در هر حال مهر المثل تعلّق مى گیرد.

سؤال 1252ـ آیا زناى به عنف نسبت به غیر باکره، مهر المثل دارد؟

جواب: آرى مهر المثل دارد.

سؤال 1253ـ در مواردى که براى ازاله بکارت مهر المثل تعیین شده، مثل موردى که با انگشت ازاله بکارت گردد، چنانچه میزان مهر المثل از دیه کامله یک زن بیشتر باشد، آیا مجنىّ علیها به میزان دیه کامله استحقاق دارد، یا زائد بر دیه هم قابل مطالبه است؟ همانند موردى که هرگاه کسى موى زنى را از بین ببرد، ولى دوباره بروید، مقرّر شده اگر مهر المثل بیشتر از دیه کامل باشد، فقط به مقدار دیه بپردازد. در مورد سؤال چگونه است؟

جواب: بیش از دیه استحقاق ندارد.

سؤال 1254ـ پسر و دخترى با یکدیگر رابطه نامشروع برقرار کرده، و در نتیجه بکارت دختر زائل شده است. لطفاً به سؤالات زیر پاسخ دهید:

1ـ اگر عمل با رضایت دختر و بدون اغفال صورت گرفته باشد، حکم مسأله چیست؟

جواب: در فرض مسأله، ارش البکارة یا مهر المثل تعلّق نمى گیرد.

2ـ اگر عمل با رضایت ولى با اغفال دختر همراه بوده باشد، آیا ارش البکارة تعلّق مى گیرد؟

جواب: چنانچه منظور از اغفال این است که رضایت به مادون آمیزش داده، ولى او آمیزش کرده، باید مهر المثل او را بدهد. و اگر منظور از اغفال این است که پسر به او اطمینان داده که ازاله بکارت نخواهد شد، باید ارش البکارة بپردازد.

سؤال 1255ـ لطفاً در خصوص ارش البکارة، در دو فرض بلوغ و عدم بلوغ زانیه، بفرمایید:

1ـ آیا زانیه در موارد ذیل مستحقّ ارش البکارة مى باشد؟

2ـ زنا با رضایت و میل وى انجام شود.

3ـ زنا در اثر اکراه یا عنف واقع گردد.

4ـ زنا با فریب وى، مبنى بر وعده قطعى ازدواج و مانند آن، انجام پذیرد.

جواب: در صورت بلوغ و رضایت، ارش بکارت و مهر المثل مشروع نیست. و در صورت عنف، یا عدم بلوغ، مهر المثل ثابت است. و با وجود مهر المثل، نوبتى به ارش بکارت نمى رسد.

سؤال 1256ـ اگر ازاله بکارت دختر با انگشت، یا شىء دیگر صورت گیرد، حکم ارش البکارة چیست؟ آیا رضایت یا عدم رضایت وى در حکم تأثیرى دارد؟

جواب: مهر المثل تعلق مى گیرد. ولى در صورت رضایت دختر، احتیاط مصالحه است.

سؤال 1257ـ چنانچه مردى یک بار اقرار به زنا کند، آیا مى توان او را به پرداخت ارش البکارة، یا مهر المثل (در صورت تحقّق شرایط آن،) محکوم کرد؟

جواب: احتیاط واجب آن است که اگر اقرار به تحقّق زناى به عنف، یا ازاله بکارت به عنف کرده باشد، مهر المثل را بپردازد.

سؤال 1258ـ اگر زانیه باکره از زانى بخواهد به قدرى دخول شود که ازاله بکارت نشود، ولى زانى عمداً یا سهواً موجب ازاله شود، آیا ضامن ارش البکارة یا چیز دیگرى هست؟

جواب: ضامن مهر المثل است.